علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هنوز مشخص نیست، اما دو عامل ژنتیک و سابقه خانوادگی، نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارند. سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا با افزایش سطح هورمون های انسولین و آندروژن (هورمون های مردانه) مرتبط است. علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک شامل پرمویی (هیرسوتیسم)، ریزش موهای سر، آکنه و جوش، قاعدگی نامنظم یا به ندرت، افزایش وزن، مشکلات باروری و افزایش اضطراب و افسردگی می باشد.
همه زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دچار همه این علائم نمی شوند و هر یک از مبتلایان، تجربه متفاوتی خواهند داشت. همچنین، علائم ممکن است در طول زندگی فرد تغییر کند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک، شایع ترین اختلال هورمونی در زنانی است که در سن باروری (از شروع قاعدگی تا یائسگی) هستند. این بیماری 8 تا 13 درصد از زنان (حدودا یک نفر از هر 10 نفر) این رده سنی را تحت تاثیر قرار می دهد و برخی از گروه های پرخطر (مانند زنان آمریکای شمالی، آسیایی، آفریقای شمالی و سفید پوستان اروپایی) بیشتر مستعد آن هستند.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
علائم این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- قطع قاعدگی یا قاعدگی نامنظم یا بسیار سبک (خونریزی کم)
- تخمدان ها بزرگ هستند یا کیست های زیادی دارند.
- رویش موهای زائد در بدن، مثلا بر روی صورت، قفسه سینه، شکم و کمر (هیرسوتیسم)
- افزایش وزن (به خصوص در ناحیه شکمی)
- آکنه و پوست چرب
- کم پشت شدن موها یا طاسی با الگوی مردانه
- ناباروری
- زائده های کوچک پوستی روی گردن یا زیر بغل (اسکین تگ)
- لکه های پوستی تیره یا ضخیم در پشت گردن، زیر بغل و زیر سینه ها
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این بیماری، پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی و علائم بیمار سوالاتی می پرسد. همچنین یک معاینه فیزیکی انجام می دهد که احتمالا شامل معاینه لگن نیز می شود. در معاینه لگنی، وضعیت سلامت اندام های تناسلی (اندام های داخلی و اندام های خارجی) بررسی می شود. برخی از علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند مشابه علائم ناشی از سایر بیماری ها باشد. به همین دلیل، ممکن است پزشک انجام برخی آزمایشات را نیز درخواست بدهد. از جمله:
سونوگرافی
در این آزمایش، برای تصویربرداری از رگ های خونی، بافت ها و اندام های داخلی، از امواج صوتی و یک کامپیوتر استفاده می شود. از سونوگرافی برای بررسی اندازه تخمدان ها و همچنین بررسی وجود کیست در آن ها استفاده می شود. این آزمایش همچنین می تواند برای بررسی ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) استفاده شود.
ژل سونوگرافی 260 سی سی پلی ژل
10,500 تومان
افزودن به سبد خرید
ژل سونوگرافی 5 لیتری هپسان
اطلاعات بیشتر
ویژه
ژل سونوگرافی 2 لیتری پلی ژل
42,000 تومان
افزودن به سبد خرید
آزمایش خون
در آزمایش خون سطح آندروژن ها و سایر هورمون ها در خون بررسی می شود. پزشک ممکن است سطح قند خون، کلسترول و چربی خون را نیز بررسی کند.
علت سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
اگرچه علت دقیق این بیماری ناشناخته است، اما به نظر می رسد که با عوامل زیر ارتباطی دارد:
- سابقه خانوادگی
- ژنتیک
- افزایش برخی از هورمون ها در طول رشد جنین درون رحم (قبل از تولد)
- سبک زندگی یا محیط
سابقه خانوادگی
تا کنون ژن واحدی که منجر به سندرم تخمدان پلی کیستیک می شود، یافت نشده است. بنابراین، این ارتباط احتمالا پیچیده است و ژن های متعددی در آن نقش دارند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، به احتمال تقریبا 50 درصد، یک خویشاوند نزدیک (مادر، خاله، خواهر یا دختر) مبتلا به PCOS دارند. دیابت نوع 2 نیز در خانواده افراد مبتلا به این بیماری شایع است.
سطح هورمون ها
عدم تعادل هورمون های انسولین و آندروژن ها (هورمون های مردانه مانند تستوسترون) در بدن، منجر به بروز علائم و نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک می شود.
یکی از نقش های انسولین در بدن این است که از بالا رفتن بیش از حد سطح گلوکز (قند خون) بعد از خوردن غذا، جلوگیری می کند. انسولین مانند کلیدی است که سلول ها را باز می کند و به گلوکز اجازه می دهد تا وارد سلول های بدن شود. این کار باعث کاهش سطح گلوکز در خون می شود.
همچنین بخوانید:
بهترین مواد غذایی برای تقویت تخمک گذاری
مقاومت به انسولین
حدود 85 درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دچار مقاومت به انسولین هستند. در این افراد، سلول های بدن به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند و در نتیجه گلوکز نمی تواند وارد سلول ها شود. این بدان معناست که بدن برای نگه داشتن سطح گلوکز در محدوده طبیعی، از انسولین موجود در خون استفاده نمی کند. در نتیجه، از آنجایی که انسولین به طور موثر کار نمی کند، بدن انسولین بیشتری تولید می کند. سطح بالای انسولین نیز باعث افزایش تولید آندروژن هایی مانند تستوسترون می شود.
مقاومت به انسولین تا حدودی ناشی از عوامل سبک زندگی (از جمله داشتن اضافه وزن به دلیل رژیم غذایی نامناسب و یا عدم فعالیت بدنی) است. اما می تواند ناشی از عوامل ژنتیکی نیز باشد و در زنان با هر وزنی رخ دهد. شواهد نشان می دهد که در میان زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، حدود 95 درصد از افرادی که وزن ناسالم دارند و همچنین 75 درصد از افراد لاغر، دچار مقاومت به انسولین هستند.
مقاومت به انسولین نقش زیادی در بروز علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک دارد. بنابراین شناخت این عارضه اهمیت زیادی دارد. همچنین لازم به ذکر است که برای بهبود آن، راه حل های زیادی در دسترس است.
داشتن فعالیت بدنی و ورزش منظم و تغذیه سالم، برای کنترل و بهبود مقاومت به انسولین اهمیت زیادی دارد و می تواند علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک را نیز تا حد زیادی بهبود ببخشد.
وزن و سبک زندگی
سندرم تخمدان پلی کیستیک، می تواند هم در زنان لاغر و هم در زنان چاق رخ دهد. اگرچه زنان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی، بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.
داشتن اضافه وزن، مقاومت به انسولین نیز را بدتر می کند و همانطور که گفته شد، مقاومت به انسولین نقش مهمی در ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک و علائم آن دارد. اضافه وزن می تواند سطح دو هورمونی که علائم PCOS را ایجاد می کنند را نیز افزایش دهد.
خبر خوب این است که داشتن یک سبک زندگی سالم، رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی، می تواند به درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک و بهبود علائم آن کمک کند.
منبع :
https://www.nhs.uk/conditions/polycystic-ovary-syndrome-pcos/
