آمار مبتلایان به حاملگی خارج از رحم در سال‌‌های اخیر افزایش یافته است. از هر 8 مورد بارداری 1 مورد آن بارداری خارج از رحم می‌‌باشد. در موارد نادر اگر در حاملگی خارج از رحم درمان صورت نگیرد، ممکن است باعث مرگ مادر بشود. راه حل این حاملگی تنها پایان دادن به آن می‌‌باشد زیرا امکان جا‌‌به‌‌جایی تخم و کاشت آن در محل دیگر وجود نخواهد داشت.
علائم بارداری خارج رحمی معمولاً بین هفته های چهارم تا دوازدهم بارداری نمایان می شود.
برخی از زنان در ابتدا هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. به طور کلی معمولاً زنان تا زمانی که علائم جدی پیدا نکرده و سونوگرافی اولیه را انجام ندهند، متوجه بارداری خارج رحم خود نمی شوند.
اما از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است؟ در ادامه این مطلب، در مورد تشخیص حاملگی خارج از رحم با بیبی چک و روش های دیگر و علائم آن صحبت می کنیم.
اهمیت تشخیص علائم بارداری خارج از رحم
درمان دارویی تنها زمانی امکان دارد که بارداری خارج از رحم در ماه‌‌های اول تشحیص داده شود، پس توجه به علائم از اهمیت بسیار بالایی در این نوع از حاملگی برخوردار است. اگر تشخیص به تاخیر بیافتد، جراحی بهترین گزینه می‌‌باشد. بنا‌‌بر صلاحدید پزشک جراحی به صورت لاپاراسکوپی (برش کوچک) و یا لا‌‌پارو‌‌تومی (برش بزرگ) انجام میشود.
علت حاملگی خارج رحم
عوامل
بارداری در لوله های فالوپ، رایج ترین نوع بارداری خارج رحمی است. این پدیده هنگامی بروز می دهد که تخم بارور شده به دلیل آسیب دیدگی یا التهاب لوله های فالوپ در مسیر رفتن به رحم گیر کرده و شروع به رشد می کند. عدم تعادل هورمونی یا رشد غیر طبیعی تخم بارور شده نیز می تواند در بروز این بیماری نقش داشته باشد.
با وجود داشتن علائم بارداری مثل پریود نشدن، مثبت بودن تست بارداری و سایر علائم باز هم ممکن است بارداری خارج رحمی داشته باشید.
اگر هر یک از این علائم را تجربه می کنید (حتی اگر تست بارداری نداده اید) با پزشک عمومی خود تماس بگیرید:
خونریزی واژینال
خونریزی واژینال با عادت ماهانه متفاوت است. خونریزی واژینال معمولاً به صورت لکه بینی بوده (خونریزی مداوم نیست) و ممکن است آبکی و به رنگ قهوه ای تیره باشد.
برخی از زنان این نوع لکه بینی را با یک پریودی منظم اشتباه می گیرند و متوجه بارداری خود نمی شوند.
خونریزی واژینال در دوران بارداری امری شایع بوده و لزوماً نشانه ی یک مشکل جدی نیست؛ اما در هر صورت زمانی که دچار لکه بینی شدید باید با یک پزشک مشورت کنید.
درد شکم
در صورت بارداری خارج رحمی ممکن است شکم درد را تجربه کنید. این درد معمولاً در یک سمت زیر شکم احساس می شود و ممکن است به صورت ناگهانی ایجاد شود. نوع درد می تواند مداوم یا منقطع باشد (بیاید و برود).
شکم درد ممکن است دلایل متعددی مثل باد یا نفخ معده داشته باشد؛ بنابراین هر شکم دردی لزوماً به معنی حاملگی خارج رحمی نیست! اما محض اطمینان، در صورتی که باردار هستید و دچار شکم درد شده اید باید به پزشک مراجعه کنید.
درد سرشانه
درد سرشانه (یعنی ناحیه ای که شانه شما به پایان رسیده و بازوی شما شروع می شود) یک درد غیر عادی است. علت این درد دقیقاً مشخص نیست، اما می تواند یکی از علائم بارداری خارج رحمی و خونریزی داخلی باشد. بنابراین در صورت بروز این درد باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
درد و ناراحتی در زمان ادرار و مدفوع
شما ممکن است در زمان ادرار یا مدفوع درد یا حتی اسهال را تجربه کنید.
برخی از تغییراتی که در الگوی مثانه و روده شما رخ می دهد در حین بارداری بسیار طبیعی است. همچنین بعضی از این علائم ممکن است نشان دهنده ی عفونت های ادراری و نفخ معده باشد. اما اگر حدس می زنید که باردار هستید، در صورت مواجهه با این علائم به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
عوامل خطر
عوامل متعددی در ابتلا به حاملگی خارج رحم نقش دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سابقه حاملگی خارج رحم در گذشته: افراد دارای سابقه حاملگی خارج رحم در گذشته، نسبت به دیگران بیشتر مستعد ابتلای مجدد هستند.
التهاب یا عفونت: عفونت های منتقل شونده جنسی همچون سوزاک یا کلامیدیا می توانند سبب بروز التهاب در لوله های فالوپ و دیگر اندام های نزدیک شده و خطر ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش دهند.
درمان های باروری: برخی تحقیقات بیان دارند زنانی که تحت لقاح درون آزمایشگاهی یا درمان های مشابه قرار گرفته اند با احتمال بیشتری به حاملگی خارج رحم مبتلا می شوند.
جراحی لوله های فالوپ: جراحی ترمیم انسداد یا آسیب دیدگی لوله های فالوپ می تواند خطر ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش دهد.
روش پیشگیری از بارداری: در زنانی که از دستگاه آی یو دی (IUD) استفاده می کنند، احتمال ابتلا به حاملگی خارج رحم بیشتر است. در صورت بارداری با وجود دستگاه IUD، احتمالا بارداری از نوع خارج رحم خواهد بود. جراحی بستن لوله های فالوپ یکی از شیوه های دائمی پیشگیری از بارداری است که می تواند احتمال ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش دهد.
مصرف سیگار: مصرف سیگار قبل از بارداری خطر ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش می دهد. هر چه سیگار بیشتری مصرف شود، خطر ابتلای فرد نیز بالا تر خواهد رفت.
از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است؟
در حاملگی طبیعی، عمل لقاح در یکی از لوله‌‌های فالوپ که به تخمدان متصل می‌‌شوند انجام میشود، اما بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌‌افتد که رشد تخمک تشکیل شده در هر جایی به جز دیواره‌‌ی داخلی رحم یا اندومتر انجام بشود. بارداری خارج از رحم ممکن است در لوله‌‌های فالوپ، گردن رحم و یا در دیگر قسمت‌‌های اندام تناسلی صورت بگیرد.
تشخیص حاملگی خارج از رحم با بیبی چک یکی از سریع ترین راه هاست. البته این تشخیص با خطا نیز همراه است. در صورتی که دسترسی فوری به پزشک ندارید، می توانید از بی بی چپک استفاده کنید و سپس در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
در صورت داشتن علائمی که به آن اشاره کردیم (مثل عقب افتادن پریودی، درد زیر شکم، خونریزی یا ترشح آبکی قهوه ای تیره و همچنین درد در نوک شانه ها) در کنار سایر علائم بارداری بهتر است برای احتمال بارداری خارج رحمی مورد آزمایش قرار بگیرید.
در صورت وجود
هر کدام از موارد زیر تشخیص حاملگی خارج رحم تایید می شود:
مشاهده یک کیسه بارداری خارج از رحم و حاوی رویان در سونوگرافی ترانس واژینال: در این مورد وجود یا عدم وجود ضربان قلب در نظر گرفته نمی شود.
مثبت شدن آزمایش HCG سرم، عدم وجود فرآورده های حاصل از لقاح در آسپیراسیون رحمی و افزایش یا ثابت شدن سطح هورمون HCG در خون
مشاهده توده حاملگی خارج رحم در جراحی به همراه تایید آزمایش بافت شناسی پس از برش مقداری از توده یاد شده: جراحی معمولا برای بیماران مبتلا به ناپایداری همودینامیک انجام می شود.
حاملگی خارج از رحم ممکن است به دلایل گوناگونی اتفاق بیافتد. یکی از شایع‌‌ترین این دلایل داشتن لوله‌‌های شیپوری است که باعث مسدود شدن و یا باریک شدن لوله‌‌های فالوپ میشود.
از دیگر عوامل می‌‌توان به ضعف یا مشکل در دیواره‌‌ی رحم اشاره کرد که توانایی نگهداری تخمک در رحم امکان ندارد. اگر سابقه‌‌ی جراحی بر روی لوله‌‌ها وجود داشته باشد می‌‌تواند احتمال بارداری خارج از رحم را افزایش دهد. استعمال دخانیات نیز در درصد ابتلا به این نوع از حاملگی بالا می‌‌برد.
علائم بارداری خارج از رحم در هفته‌‌های اول
اگر علائم بارداری در روزهای ابتدایی تشخص داده شود بسیار بهتر است زیرا اگر تشخیص حاملگی دیر صورت بگیرد ممکن است به پارگی لوله، درد شدید در قسمت پایین شکم و لگن بیانجامد. نوع این درد به صورت خنجری یا پاره کننده است که تماس سطحی با شکم نیز باعث بروز درد شدید میشود. این دردها ممکن است در نقاط مختلفی از بدن مانند شکم، لگن، شانه و یا گردن حس شود.
درصورت پارگی لوله‌‌ها خونریزی ممکن است بسیار شدید باشد و در موارد‌‌ی با از دست دادن قسمتی از لوله‌‌ها همراه خواهد بود که ممکن است احتمال بارداری مجدد را بسیار کاهش دهد و یا غیر‌‌ممکن سازد.
بسیاری از بانوان دچار لکه‌‌بینی و یا خونریزی می‌‌شوند. اگر خونریزی ادامه پیدا کند باعث افت فشار و یا از حال رفتن و غش بشود. هنگام سرفه در قسمت تحتانی شکم و یا هنگام اجابت مزاج در روده‌‌ها احساس درد بسیار شدید می‌‌باشد.
تشخیص حاملگی خارج از رحم
تشخیص حاملگی خارج از رحم از راه‌‌های گوناگونی انجام میشود اما ابتدایی‌‌ترین راه توجه به علائم موجود است.
تشخیص حاملگی
خارج رحم، برای زنان بارداری داده می شود که در آزمایش سونوگرافی ترانس واژینال
هیچ شواهدی مبنی بر حاملگی درون رحمی وجود ندارد. از دیگر نشانه های این مشکل می
توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشاهده
یک توده پیچیده و ناهمگن خارج از رحم، وجود یک کیسه بارداری خالی در توده ذکر شده
یا خونریزی درون صفاقی در سونوگرافی ترانس واژینال
افزایش
غیر طبیعی هورمون HCG در سرم خون: افزایش غیر طبیعی معمولا به
افزایش بیش از 35 درصدی این هورمون ظرف 2 روز گفته می شود.
آیا در صورت بارداری خارج رحمی هم تست بارداری مثبت است؟
از آنجایی که در بارداری خارج رحمی هم هورمون hCG تولید می شود؛ بنابراین در صورت بارداری خارج رحمی نیز تست بارداری خانگی مثبت خواهد شد. افراد مبتلا به بارداری خارج رحمی نیز علائم اولیه بارداری مثل درد سینه، حالت تهوع، لکه بینی و … را تجربه می کنند.
درد شکمی یا خونریزی واژن مخصوصا در بیماران دارای عوامل خطر حاملگی خارج از رحم سه روش تشخیص حاملگی خارج از رحم، استفاده از بیبی چک، آزمایش خون و معاینه توسط پزشک است.
درد در ناحیه زیر شکم، خونریزی از ناحیه واژن از علائمی هستند که برای هر خانمی که از لحاظ جنسی فعال است احتمال دارد اتفاق بیافتد، اما اگر خانم باردار باشد باید حتما به پزشک مراجعه کند.
همچنین بخوانید:
آیا با مصرف قرص جلوگیری نیز احتمال بارداری است؟
تشخیص حاملگی خارج از رحم با آزمایش خون
در صورت مثبت بودن آزمایش ادرار بارداری، آزمایش خون برای سنجیدن سطح هورمون HCG انجام میشود. در صورتی که میزان این هورمون کمتر از سطحی باشد که برای حاملگی لازم است، احتمال حاملگی خارج از رحم وجود دارد. برای مراحل بعدی پزشک دستور سونوگرافی می‌‌دهد تا محل تخمک را پیدا کنند. البته در همه‌‌ی موارد حاملگی خارج از رحم، سونوگرافی جواب صد‌‌در‌‌صد نخواهد داد. سونوگرافی واژینال درصد تشخیص را در این موارد بالا می‌‌برد.
تشخیص بارداری خارج از رحم با معاینه
در صورت وجود درد و یا مشکوک بودن به حاملگی خارج از رحم معاینات لگنی و تصویربرداری (سونوگرافی) انجام میشود. در بسیاری از مواقع در سونوگرافی محل رشد جنین مشخص میشود. سونوگرافی به این صورت است که پس از استعمال ژل سونوگرافی بر روی شکم مادر، از طریق اشعه ایکس، از داخل و اطراف رحم با تجویز پزشک، تصویربرداری میشود.
ترکیبات ژل سونوگرافی چیست؟
تشخیص حاملگی خارج از رحم با بیبی چک
بیبی چک یکی از ابتدایی‌‌ترین و سریع‌‌ترین راه‌‌های تشخیص بارداری است که نیاز به تخصص پزشکی ندارد و خانم‌‌ها می‌‌توانند به راحتی از آن در منزل تنها با ادرار کردن بر روی قسمت مشخص شده استفاده کنند. بیبی چک راه‌‌حل قطعی برای فهمیدن وضعیت حاملگی نمی‌‌باشد و خانم‌‌ها زمانی که پریود‌‌شان عقب بیافتد و یا علائم حاملگی داشته باشند از آن استفاده می‌‌کنند.
تشخیص حاملگی خارج از رحم با بیبی چک به این صورت است که اگر پریود عقب بیافتد ولی نتیجه‌‌ی بیبی چک منفی باشد، احتمال حاملگی خارج از رحم وجود دارد. در بسیاری از موارد بیمار به خاطر درد شدید به دکتر مراجعه می‌‌کند. در حاملگی‌‌های خارج از رحم ممکن است عدد بتا بالا نباشد (بین 200-100) که در صورتی که پزشک به حاملگی مشکوک باشد دستور تست مجدد بعد از 48 ساعت را می‌‌دهد، زیرا در چنین شرایطی عدد بتا هر 48 ساعت تقریبا دوبرابر میشود. در موارد نادر احتمال سقط نیز می‌‌رود که در چنین شرایطی پزشک دستور سونوگرافی واژینال را برای بررسی کامل می‌‌دهد.
بارداری خارج از رحم و پریود
از موارد مهم در حاملگی خارج از رحم، زمان و علائم پریود می‌‌باشد. در بسیاری از موارد خانم‌‌ها دچار لکه‌‌بینی می‌‌شوند که ممکن است با لکه‌‌بینی پریود اشتباه گرفته شود. در حاملگی خارج از رحم خانم دچار خونریزی قاعدگی میشود و این باعث میشود متوجه حاملگی نشود. علائم حاملگی خارج از رحم معمولا 4-2 هفته بعد از قطع پریود خانم ممکن است بروز پیدا کند. لکه‌‌بینی در دوران حاملگی خارج از رحم معمولا با درد شدید و مداوم همراه است.
تست بارداری نواری مدیکور
تست بارداری کاستی مدیکور
5,900 تومان
افزودن به سبد خرید
پیشگیری از حاملگی خارج از رحم
امکان پیشگیری صد‌‌در‌‌صد در مورد بارداری خارج از رحم وجود ندارد، اما موارد‌‌ی هست که می‌‌توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد و از بروز چنین مشکلی جلوگیری کرد.
- رعایت بهداشت حاملگی
- استفاده از کاندوم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌‌های مقاربتی و عفونت‌‌های لگن
- ترک استعمال دخانیات
- افزایش آگاهی درباره انواع بارداری
- مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هر‌‌گونه مشکل یا علامت غیر‌‌‌طبیعی
- اگر سابقه حاملگی خارج از رحم را دارید تحت نظر پزشک دوران بارداری خود را سپری کنید
